Molluschi gasteropodi prosobranchi cenogasteropodi

 

L'elenco sistematico seguente è stato realizzato utilizzando dati relativi ad osservazioni effettuate da diversi ricercatori nel Mar Ligure, nell'arco di molti anni.   E' tratto da un lavoro di sintesi realizzato da Oliverio et al. per la Società Italiana di Biologia Marina. Nell'Area Marina Protetta si possono incontrare alcuni di questi organismi. Di alcune delle specie elencate è possibile visionare la scheda. 

 

SUPERORDINE CAENOGASTROPODA

Ordine NEOTAENIOGLOSSA

Sottordine DISCOPODA

Superfamiglia CERITHIOIDEA


Famiglia CERITHIIDAE

Cerithium alucaster (Brocchi, 1814) 

Cerithium lividulum Risso, 1826 

Cerithium vulgatum Bruguière, 1792 

Bittium jadertinum (Brusina, 1865) 

Bittium lacteum lacteum (Philippi, 1836) 

Bittium latreillii (Payraudeau, 1826)

Bittium reticulatum (Da Costa, 1778) 

Cerithidium submamillatum (De Rayneval & Ponzi, 1854) 

Famiglia FOSSARIIDAE

Fossarus ambiguus (Linnaeus, 1758) 

Famiglia TURRITELLIDAE

Turritella communis Risso, 1826 

Turritella turbona Monterosato, 1877 

Famiglia SILIQUARIIDAE

Tenagodus obtusus (Schumacher, 1817) 

Petalopoma elisabettae Schiaparelli, 2002 

LITTORINOIDEA

Famiglia LITTORINIDAE

Littorina (Melaraphe ) neritoides (Linnaeus, 1758) 

CINGULOPSOIDEA

Famiglia CINGULOPSIDAE

Eatonina cossurae (Calcara, 1841) 

Eatonina fulgida (J. Adams, 1797) 

Eatonina ochroleuca (Brusina, 1869) 

Eatonina pumila (Monterosato, 1884) 

Tubbreva micrometrica (Aradas & Benoit, 1876) 

Famiglia ANABATHRIDAE

Nodulus contortus (Jeffreys, 1856) 

Pisinna glabrata (von Muehlfeldt, 1824) 

Famiglia BARLEEIDAE

Barleeia unifasciata (Montagu, 1803) 

RISSOOIDEA

Famiglia RISSOIDAE

Rissoa auriscalpium (Linnaeus, 1758) 

Rissoa guerinii Récluz, 1843 

Rissoa labiosa (Montagu, 1803) 

Rissoa lia (Monterosato, 1884) 

Rissoa monodonta Philippi, 1836 

Rissoa similis Scacchi, 1836 

Rissoa variabilis (von Muehlfeldt, 1824) 

Rissoa ventricosa Desmarest, 1814 

Rissoa violacea Desmarest, 1814

Alvania beani (Hanley in Thorpe, 1844) 

Alvania beniamina (Monterosato, 1884) 

Alvania cancellata (Da Costa, 1778)

Alvania carinata (Da Costa, 1778) 

Alvania cimex (Linnaeus, 1758) 

Alvania cimicoides (Forbes, 1844) 

Alvania dipacoi Giusti & Nofroni, 1989 

Alvania discors (Allan, 1818) 

Alvania elegantissima (Monterosato, 1874) 

Alvania geryonia (Nardo, 1847)

Alvania hirta Monterosato, 1884 

Alvania lactea (Michaud, 1832) 

Alvania lanciae (Calcara, 1841)

Alvania lineata Risso, 1826

Alvania litoralis (F. Nordsieck, 1972) 

Alvania lucinae Oberling, 1970 

Alvania mamillata Risso, 1826 

Alvania punctura (Montagu, 1803) 

Alvania rudis (Philippi, 1844) 

Alvania scabra (Philippi, 1844) 

Alvania semistriata (Montagu, 1808) 

Alvania simulans Locard, 1886 

Alvania subcrenulata (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1884) 

Alvania subsoluta (Aradas, 1847) 

Alvania tenera (Philippi, 1844) 

Alvania testae (Aradas & Maggiore, 1844) 

Alvania tomentosa Pallary, 1920 

Alvania zetlandica (Montagu, 1815) 

Alvania zylensis Gofas & Warén, 1982 

Alvania elisae Margelli, 2001 

Benthonella tenella (Jeffreys, 1869) 

Manzonia crassa (Kanmacher, 1798) 

Obtusella intersecta (S.W. Wood, 1857) 

Obtusella macilenta (Monterosato, 1880) 

Onoba dimassai Nofroni & Giusti, 1990 

Onoba gianninii (F. Nordsieck, 1974) 

Onoba oliverioi Smriglio & Mariottini, 2000 

Peringiella denticulata Ponder, 1985 

Peringiella elegans (Locard, 1892) 

Botryphallus epidauricus (Brusina, 1866) 

Pusillina diversa (F. Nordsieck, 1972) 

Pusillina inconspicua (Alder, 1844) 

Pusillina lineolata (Michaud, 1832) 

Pusillina munda (Monterosato, 1884) 

Pusillina philippi (Aradas & Maggiore, 1844) 

Pusillina radiata (Philippi, 1836)

Setia amabilis (Locard, 1886) 

Setia ambigua (Brugnone, 1873) 

Setia antipolitana (van der Linden & Wagner, 1987) 

Setia fusca (Philippi, 1841) 

Setia maculata (Monterosato, 1869) 

Setia slikorum (Verduin, 1984) 

Setia turriculata Monterosato, 1884 

Rissoina bruguieri (Payraudeau, 1826) 

Rissoina spirata (G.B. Sowerby I, 1825) 

Famiglia HYDROBIIDAE

Hydrobia acuta (Draparnaud, 1805) 

Ecrobia ventrosa (Montagu, 1803 

Heleobia stagnorum (Gmelin, 1791) 

Famiglia TRUNCATELLIDAE

Truncatella subcylindrica Linnaeus, 1758 

Famiglia ASSIMINEIDAE

Paludinella littorina (Delle Chiaje, 1828) 

Paludinella sicana (Brugnone, 1876) 

Famiglia IRAVADIIDAE

Ceratia proxima (Forbes & Hanley, 1850) 

Hyala vitrea (Montagu, 1803) 

Famiglia ELACHISINIDAE

Laeviphitus verduini van Aartsen, Bogi & Giusti, 1989 

Famiglia TORNIDAE

Tornus subcarinatus (Montagu, 1803)

Famiglia CAECIDAE

Caecum auriculatum De Folin, 1868 

Caecum clarkii Carpenter, 1858 

Caecum subannulatum De Folin, 1870 

Caecum trachea (Montagu, 1803) 

Parastrophia asturiana De Folin, 1870 

Famiglia ADEORBIDAE

Circulus striatus (Philippi, 1836) 

Circulus tricarinatus (Wood, 1848) 

Cyclostremiscus dariae Liuzzi & Stolfa-Zucchi, 1979 

Skeneoides exilissima (Philippi, 1844) 

Skeneoides jeffreysi (Monterosato, 1872) 

Famiglia VANIKORIDAE

Megalomphalus azonus (Brusina, 1865

Famiglia APORRHAIDAE

Aporrhais pespelecani (Linnaeus, 1758) 

Aporrhais serresianus (Michaud, 1828) 

Famiglia CALYPTRAEIDAE

Calyptraea chinensis (Linnaeus, 1758) 

Crepidula unguiformis Lamarck, 1822 

Famiglia CAPULIDAE

Capulus ungaricus (Linnaeus, 1758) 

Famiglia VERMETIDAE

Vermetus (Vermetus ) triquetrus Ant. Bivona, 1832 

Vermetus (Thylaeodus ) granulatus (Gravenhorst, 1831) (==)

Petaloconchus (Macrophragma ) glomeratus (Linnaeus, 1758) 

Serpulorbis arenaria (Linnaeus, 1767) 

Famiglia CYPRAEIDAE

Luria lurida (Linnaeus, 1758) 

Zonaria pyrum (Gmelin, 1791) 

Famiglia OVULIDAE

Aperiovula adriatica (G.B. Sowerby I, 1828) 

Neosimnia spelta (Linnaeus, 1758) 

Famiglia TRIVIIDAE

Trivia arctica (Pulteney, 1789) 

Trivia pulex (Solander in J.E. Gray, 1828) 

Erato voluta (Montagu, 1803) 

Famiglia LAMELLARIIDAE

Lamellaria latens (O.F. Müller, 1776) 

Lamellaria perspicua (Linnaeus, 1758) 

Famiglia NATICIDAE

Natica (Natica ) dillwynii Payraudeau, 1826 

Natica (Naticarius ) hebraea (Martyn, 1784) 

Natica (Naticarius ) stercusmuscarum (Gmelin, 1791) 

Polinices catena (Da Costa, 1778) 

Polinices fusca (Blainville, 1825) 

Polinices guillemini (Payraudeau, 1826) 

Polinices macilenta (Philippi, 1844) 

Polinices nitida (Donovan, 1804) 

Neverita josephinia Risso, 1826 

Payraudeautia intricata (Donovan, 1804) 

Famiglia CASSIDAE

Galeodea echinophora (Linnaeus, 1758) 

Galeodea rugosa (Linnaeus, 1771) 

Phalium granulatum (Born, 1778) 

Phalium saburon (Bruguière, 1792) 

Famiglia TONNIDAE

Tonna galea (Linnaeus, 1758) 

Famiglia RANELLIDAE

Ranella olearia (Linnaeus, 1758) 

Cymatium (Monoplex ) corrugatum corrugatum (Lamarck, 1816) 

Cymatium (Monoplex ) parthenopeum parthenopeum (Salis Marschlins, 1793) 

Cabestana cutacea cutacea (Linnaeus, 1767) 

HETEROPODA


Famiglia ATLANTIDAE

Atlanta brunnea J. E. Gray, 1850 

Atlanta lesueurii Souleyet, 1852 ? 

Atlanta peronii Lesueur, 1817 

Atlanta quoyana Smith, 1888 

Atlanta rosea Eydoux & Souleyet, 1852 ? 

Oxygyrus keraudrenii (Lesueur, 1817) X X X X X X X X ?

Famiglia CARINARIIDAE

Carinaria lamarckii Peron & Lesueur, 1810 ? (//)

Famiglia PTEROTRACHEIDAE 

Firoloida desmarestia Leuseur, 1817 

Pterotrachea coronata Forskål, 1776 

Pterotrachea frederica (Lesueur & Peron, 1817) 

Pterotrachea hippocampus Philippi, 1836 

Pterotrachea minuta Bonnevie, 1920 

PTENOGLOSSA

Superfamiglia TRIPHOROIDEA


Famiglia CERITHIOPSIDAE

Cerithiopsis barleei Jeffreys, 1867 

Cerithiopsis diadema Monterosato, 1874 

Cerithiopsis fayalensis Watson, 1886 

Cerithiopsis jeffreysi Watson, 1885 

Cerithiopsis minima (Brusina, 1865)

Cerithiopsis nana Jeffreys, 1867

Cerithiopsis scalaris Locard, 1892 ex Monterosato ms 

Cerithiopsis tubercularis (Montagu, 1803) 

Dizoniopsis bilineata (Hoernes, 1848) 

Seila trilineata (Philippi, 1836) 

Famiglia TRIPHORIDAE

Cheirodonta pallescens (Jeffreys, 1867) 

Marshallora adversa (Montagu, 1803)

Monophorus erythrosoma (Bouchet & Guillemot, 1978) 

Monophorus perversus (Linnaeus, 1758) 

Metaxia metaxa (Delle Chiaje, 1828) 

JANTHINOIDEA

Famiglia JANTHINIDAE

Janthina janthina (Linnaeus, 1758) 

Janthina pallida Thompson, 1840 X

Janthina prolongata Blainville, 1822 

Famiglia ACLIDIDAE

Aclis ascaris (Turton, 1819) 

Aclis attenuans Jeffreys, 1883 (==)

Aclis minor (Brown, 1827) 

Famiglia EPITONIIDAE

Epitonium aculeatum (Allan, 1818) 

Epitonium algerianum (Weinkauff, 1866) 

Epitonium clathratulum (Kanmacher, 1798) 

Epitonium commune (Lamarck., 1822) 

Epitonium linctum (De Boury & Monterosato, 1890) (==)

Epitonium tiberii (De Boury, 1890) (==)

Epitonium turtoni (Turton, 1819)

Acirsa subdecussata (Cantraine, 1835) 

Gyroscala lamellosa (Lamarck, 1822) 

Famiglia EULIMIDAE

Eulima bilineata Alder, 1848 

Eulima glabra (Da Costa, 1778) 

Eulima leptozona Dautzenberg & P. Fischer, 1896 

Curveulima devians (Monterosato,1884) 

Haliella stenostoma (Jeffreys, 1858) 

Melanella alba (Da Costa, 1778) 

Melanella boscii (Payraudeau, 1827) 

Melanella microsculpta Bouchet & Warén, 1986 (==)

Melanella petitiana (Brusina, 1869) 

Melanella polita (Linnaeus, 1758) 

Parvioris ibizenica (Nordsieck, 1968) 

Sabinella piriformis Brugnone, 1873 

Sticteulima jeffreysiana (Brusina, 1869) 

Vitreolina curva (Monterosato, 1874) 

Vitreolina incurva (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1883) 

Vitreolina perminima (Jeffreys, 1883) 

Vitreolina philippi (Rayneval & Ponzi, 1854)

NEOGASTROPODA

MURICOIDEA


Famiglia MURICIDAE

Bolinus brandaris (Linnaeus, 1758) 

Dermomurex scalaroides (Blainville, 1829) 

Hadriania oretea (De Gregorio, 1885) 

Hexaplex trunculus (Linnaeus, 1758) 

Muricopsis aradasii (Poirier, 1883) 

Muricopsis cristata (Brocchi, 1814) 

Ocenebra erinaceus (Linnaeus, 1758) 

Ocinebrina aciculata (Lamarck, 1822) 

Ocinebrina edwardsii (Payraudeau, 1826) 

Ocinebrina helleri (Brusina, 1865)

Trophonopsis barvicensis (Johnston, 1825) 

Trophonopsis muricatus (Montagu, 1803) 

Pagodula echinata (Kiener, 1840) 

Typhinellus labiatus (De Cristofori & Jan, 1832) 

Stramonita haemastoma (Linnaeus, 1766) 

Coralliophila brevis (Blainville, 1832)

Coralliophila meyendorffii (Calcara, 1845) 

Coralliophila squamosa (Bivona, 1838) 

Babelomurex benoiti (Tiberi, 1855) 

Babelomurex cariniferus (G.B. Sowerby, 1834) 

Famiglia BUCCINIDAE

Buccinulum corneum (Linnaeus, 1758) 

Chauvetia brunnea (Donovan, 1804) 

Chauvetia lefebvrei (Maravigna, 1840) 

Chauvetia mamillata (Risso, 1826) 

Colubraria reticulata (Blainville, 1826) 

Engina leucozona (Philippi, 1843) 

Pisania striata (Gmelin, 1791) 

Pollia dorbignyi (Payraudeau, 1826) 

Pollia scabra Locard, 1886 

Pollia scacchiana (Philippi, 1844) 

Famiglia NASSARIIDAE

Nassarius (Gussonea) corniculus (Olivi, 1792) 

Nassarius (Hima ) incrassatus (Stroem, 1768)

Nassarius (Hima ) pygmaeus (Lamarck, 1822) 

Nassarius (Hinia ) nitidus Jeffreys, 1867) 

Nassarius (Sphaeronassa ) mutabilis (Linnaeus, 1758) 

Nassarius (Telasco ) cuvierii (Payraudeau, 1826) 

Nassarius (Telasco) unifasciatus (Kiener, 1835) 

Nassarius (Uzita ) lima (Dillwin, 1817)

Cyclope (Cyclope ) neritea (Linnaeus, 1758) 

Famiglia FASCIOLARIIDAE

Fasciolaria lignaria (Linnaeus, 1758) 

Fusinus (Fusinus ) pulchellus (Philippi, 1844) 

Fusinus (Fusinus ) sanctaeluciae (Von Salis, 1793) 

Fusinus (Barbarofusus ) rudis (Philippi, 1844) 

Fusinus (Aptyxis ) syracusanus (Linnaeus, 1758) 

Famiglia COLUMBELLIDAE

Columbella rustica (Linnaeus, 1758) 

Amphissa acutocostata (Philippi, 1844) 

Mitrella coccinea (Philippi, 1836) 

Mitrella gervillii (Payraudeau, 1826) 

Mitrella minor (Scacchi, 1836) 

Mitrella pallaryi (Dautzenberg, 1927) 1 

Mitrella scripta (Linnaeus, 1758) 

Famiglia MITRIDAE

Mitra cornicula (Linnaeus, 1758) 

Mitra cornea Lamarck, 1811 

Mitra zonata Marryat, 1818

Famiglia COSTELLARIIDAE

Vexillum (Pusia ) ebenus (Lamarck, 1811) 

Vexillum (Pusia ) savignyi (Payraudeau, 1826) 

Vexillum (Pusia ) tricolor (Gmelin, 1791) 

Famiglia MARGINELLIDAE

Gibberula miliaria (Linnaeus, 1758) 

Gibberula philippii (Monterosato, 1878) 

Volvarina mitrella (Risso, 1826) 

Famiglia CYSTISCIDAE

Granulina clandestina (Brocchi, 1814) (++)

Granulina marginata (Bivona, 1832) 

Granulina occulta (Monterosato, 1869) (==)

CONOIDEA

Famiglia TURRIDAE

Haedropleura septangularis (Montagu, 1803) 

Haedropleura secalina (Philippi, 1844) 

Famiglia CONIDAE

Bela brachystoma (Philippi, 1844) 

Bela fuscata (Deshayes, 1835) 

Bela laevigata (Philippi, 1836) 

Bela menkhorsti van Aartsen, 1988 

Bela nebula (Montagu, 1803) 

Clathromangelia quadrillum (Dujardin, 1837) 

Comarmondia gracilis (Montagu, 1803) 

Conus mediterraneus Hwass in Bruguière, 1792 

Drilliola emendata (Monterosato, 1872) 

Leufroyia concinna (Scacchi, 1836) 

Leufroyia leufroyi (Michaud, 1828) 

Mangelia attenuata (Montagu, 1803) 

Mangelia coarctata (Forbes, 1840) 

Mangelia farina (Nordsieck, 1977) 

Mangelia multilineolata (Deshayes, 1835) 

Mangelia scabrida Monterosato, 1890 

Mangelia stossiciana Brusina, 1840 

Mangelia taeniata (Deshayes, 1835) 

Mangelia tenuicostata (Brugnone, 1868) 

Mangelia unifasciata (Deshayes, 1835) 

Mangelia vauquelini (Payraudeau, 1826)

Microdrillia loprestiana (Calcara, 1841) 

Raphitoma aequalis (Jeffreys, 1867) 

Raphitoma echinata (Brocchi, 1814)

Raphitoma linearis (Montagu, 1803) 

Raphitoma pseudohystrix (Sykes, 1906) 

Smithiella costulata (Blainville, 1829) 

Smithiella smithi (Forbes, 1840) 

Taranis moerchi (Malm, 1863) 

Teretia teres (Reeve, 1844) 



(==) non segnalato nella lista SIBM per la Liguria ma osservato a Portofino da Cattaneo Vietti e 

Schiaparelli 
(//) dubbia presenza nel Mar Ligure secondo la lista SIBM ma osservata e fotografata a Portofino

(++) specie non presente nella lista SIBM ma presente a Portofino