Cnidari idrozoi del Mar Ligure
L'elenco sistematico seguente è stato realizzato utilizzando dati relativi ad osservazioni effettuate da diversi ricercatori nel Mar Ligure, nell'arco di molti anni. E' tratto da un lavoro di sintesi realizzato da Gravili e Boero per la Società Italiana di Biologia Marina. Nell'Area Marina Protetta si possono incontrare alcuni di questi organismi. Di alcune delle specie elencate è possibile visionare la scheda
Classe Hydroidomedusae 
 
 Sottoclasse Anthomedusae
Ordine Filifera
Sottordine Margelina
Famiglia Bougainvilliidae
 
 Bimeria vestita Wright, 1859 x
 
 Bougainvillia britannica (Forbes, 1841) 
 
 Bougainvillia maniculata Haeckel, 1864 
 
 Bougainvillia muscus (Allman, 1863) x
 
 Dicoryne conferta (Alder, 1856) 
 
 Dicoryne conybeari (Allman, 1864) x
 
 Garveia grisea Motz-Kossowska, 1905 x
 
 Koellikerina fasciculata (Péron & Lesueur, 1810) 
 
 Lizzia blondina Forbes, 1848 
 
 Lizzia octostyla (Haeckel, 1879) 
 
 Pachycordyle napolitana Weismann, 1883 x
 
 Pachycordyle pusilla (Motz-Kossowska, 1905) (sin. Cordylophora pusilla Motz-Kossowska, 1905 (Boero 6 Fresi 1986)) (CLAVIDAE)  x
 
 Famiglia Bythotiaridae
 
 Bythotiara murrayi Günther, 1903 
 
 Calycopsis simplex Kramp & Damas, 1925 
 
 Famiglia Oceaniidae
 
 Corydendrium parasiticum (Linnaeus, 1767) (CLAVIDAE) x
 
 Merona cornucopiae (Norman, 1864) 
 
 Oceania armata Kölliker, 1853 
 
 Rhizogeton nudus Broch, 1909 
 
 Turritopsis dohrnii (Weismann, 1883) (Sin. Turritopsis nutricola McCrady, 1859 (Boero & Fresi 1986))  (CLAVIDAE)  x
Famiglia Cytaeididae 
 
 Cytaeis propagulata (Bavestrello, 1987) x
 
 Cytaeis schneideri (Motz-Kossowska, 1905) x
 
 Famiglia Eucodoniidae 
 
 Eucodonium brownei Hartlaub, 1907 
 
 Famiglia Eudendriidae 
 
 Eudendrium armatum Tichomiroff, 1887 x
 
 Eudendrium calceolatum Motz-Kossowska, 1905 
 
 Eudendrium capillare Alder, 1856 x
 
 Eudendrium fragile Motz-Kossowska, 1905 x
 
 Eudendrium glomeratum Picard, 1951 x
 
 Eudendrium merulum Watson, 1985 x
 
 Eudendrium racemosum (Cavolini, 1785) x
 
 Eudendrium rameum (Pallas, 1766) 
 
 Eudendrium ramosum (L., 1758) x
 
 Eudendrium simplex Pieper, 1884 x
 
 Myrionema amboinense Pictet, 1893 
 
 Famiglia Hydractiniidae 
 
 Clava multicornis (Forskal, 1775) (CLAVIDAE) x
 
 Hydractinia aculeata (Wagner, 1833) x
 
 Hydractinia areolata (Alder, 1862) x
 
 Hydractinia echinata (Fleming, 1828) 
 
 Hydractinia exigua (Haeckel, 1880) x
 
 Hydractinia fucicola (M. Sars, 1857) x
 
 Hydractinia inermis (Allman, 1872) x
 
 Hydractinia minima (Trinci, 1903) 
 
 Hydractinia minuta (Mayer, 1900)
 
 Hydractinia pruvoti Motz-Kossowska, 1905 x
 
 Famiglia Pandeidae 
 
 Amphinema dinema (Péron & Lesueur, 1810) x
 
 Amphinema rubra (Kramp, 1957) 
 
 Amphinema rugosum (Mayer, 1900) x
 
 Amphinema turrida (Mayer, 1900)
 
 Leuckartiara nobilis Hartlaub, 1913 
 
 Leuckartiara octona (Fleming, 1823) 
 
 Merga tergestina (Neppi & Stiasny, 1912) 
 
 Merga tregoubovii Picard, 1960 
 
 Merga violacea (Agassiz & Mayer, 1899) 
 
 Neoturris pileata (Forskal, 1775) x
 
 Octotiara russelli Kramp, 1953 
 
 Pandea conica (Quoy & Gaimard, 1827)
Hydrichthys ? sp. (dato non pubblicato) (++) x
Pelagiana ? sp. (dato non pubblicato) (++) x
Famiglia Proboscidactylidae 
 
 Proboscidactyla ornata (Mc Crady, 1859) 
 
 Famiglia Protiaridae
 
 Halitiara formosa Fewkes, 1882 
 
 Famiglia Ptilocodiidae 
 
 Thecocodium brieni Bouillon, 1967 x
 
 Tregoubovia atentaculata Picard, 1958 
 
 Famiglia Rathkeidae 
 
 Rathkea octopunctata (M. Sars, 1835) 
Famiglia Rhysiidae
Rhysia autumnalis Brinckmann, 1965 x
Ordine Capitata 
 
 Sottordine Moerisiida 
 
 Famiglia Moerisiidae 
 
 Odessia maeotica (Ostroumoff, 1896) 
 
 Sottordine Tubulariida 
 
 Famiglia Cladonematidae 
 
 Cladonema radiatum Dujardin, 1843 x
 
 Eleutheria dichotoma Quatrefages, 1842 
 
 Famiglia Corymorphidae 
 
 Corymorpha nutans M. Sars, 1835 
 
 Paragotoea bathybia Kramp, 1942 
 
 Famiglia Corynidae 
 
 Coryne caespes Allman, 1871 
 
 Coryne epizoica Stechow, 1921 
 
 Coryne eximia Allman, 1859 x
 
 Coryne fucicola (De Filippi, 1866) 
 
 Coryne muscoides (Linnaeus, 1761) x
 
 Coryne pintneri Schneider, 1898 x
 
 Coryne producta (Wright, 1858) 
 
 Coryne prolifera (Forbes, 1848) 
 
 Coryne pusilla Gaertner, 1774 x
 
 Dicodonium ocellatum (Busch, 1851) 
 
 Dipurena gemmifera (Forbes, 1848) 
 
 Dipurena halterata (Forbes, 1846) x
 
 Dipurena ophiogaster Haeckel, 1879 x
 
 Famiglia Euphysidae 
 
 Euphysa aurata Forbes, 1848 
 
 Famiglia Paracorynidae 
 
 Paracoryne huvei Picard, 1957 x
 
 Famiglia Pennariidae 
 
 Pennaria disticha Goldfuss, 1820 x
 
 Famiglia Tubulariidae 
 
 Ectopleura crocea (L. Agassiz, 1862) 
 
 Ectopleura dumortieri (Van Beneden, 1844) 
 
 Ectopleura larynx (Ellis & Solander, 1786) x
 
 Ectopleura minerva Mayer, 1900 
 
 Ectopleura wrighti Petersen, 1979 x
 
 Rhabdoon singulare Keferstein & Ehlers, 1861 
 
 Tubularia indivisa Linnaeus, 1758 
 
 Sottordine Zancleida 
 
 Famiglia Cladocorynidae 
 
 Cladocoryne floccosa Rotch, 1871 x
 
 Famiglia Porpitidae 
 
 Porpita porpita (Linnaeus, 1758) 
 
 Velella velella (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia Zancleidae 
 
 Halocoryne epizoica Hadzi, 1917 
 
 Zanclea costata Gegenbaur, 1857 x
 
 Sottoclasse Leptomedusae 
 
 Ordine Conica 
 
 Famiglia Aequoreidae 
 
 Aequorea forskalea Péron & Lesueur, 1810 x
 
 Famiglia Aglaopheniidae 
 
 Aglaophenia elongata Meneghini, 1845 x
 
 Aglaophenia harpago Von Schenk, 1965 x
 
 Aglaophenia kirchenpaueri (Heller, 1868) x
 
 Aglaophenia lophocarpa Allman, 1877 
 
 Aglaophenia octodonta (Heller, 1868) x
 
 Aglaophenia picardi Svoboda, 1979 x
 
 Aglaophenia pluma (Linnaeus, 1758) 
 
 Aglaophenia tubiformis Marktanner-Turneretscher, 1890 x
 
 Lytocarpia myriophyllum (Linnaeus, 1758) x
 
 Famiglia Campanulinidae 
 
 Lafoeina tenuis G.O. Sars, 1874 x
 
 Famiglia Cirrholoveniidae 
 
 Cirrholovenia tetranema Kramp, 1959 
 
 Famiglia Eirenidae 
 
 Eirene viridula (Péron & Lesueur, 1810)
 
 Eugymnanthea inquilina Palombi, 1935 
 
 Eutima gegenbauri (Haeckel, 1864) 
 
 Eutima gracilis (Forbes & Goodsir, 1851) 
 
 Eutonina scintillans (Bigelow, 1909) 
 
 Helgicirrha cari (Haeckel, 1864) 
 
 Helgicirrha schulzei Hartlaub, 1909 
 
 Famiglia Haleciidae 
 
 Halecium beanii (Johnston, 1838) x
 
 Halecium conicum Stechow, 1919 x
 
 Halecium delicatulum Coughtrey, 1876 (sin, Halecium mediterraneum Weissman, 1883  (Boero & Fresi, 1986)) x
 
 Halecium halecinum (Linnaeus, 1758) x
 
 Halecium labrosum Alder, 1859 x
 
 Halecium lankesteri (Bourne, 1890) (x ?)
 
 Halecium muricatum (Ellis & Solander, 1786) 
 
 Halecium nanum Alder, 1859 x
 
 Halecium petrosum Stechow, 1919 x
 
 Halecium pusillum (M. Sars, 1857) x
 
 Halecium sessile Norman, 1867 
 
 Halecium tenellum Hincks, 1861 x
 
 Hydrodendron mirabile (Hincks, 1866) x
 
 Famiglia Halopterididae 
 
 Antennella secundaria (Gmelin, 1791) x
 
 Antennella siliquosa (Hincks, 1877) x
 
 Halopteris catharina (Johnston, 1833) 
 
 Halopteris diaphana (Heller, 1868) x
 
 Halopteris liechtensterni (Marktanner-Turneretscher, 1890) x
 
 Schizotricha frutescens (Ellis & Solander, 1786) 
Famiglia Hebellidae
Anthohebella parasitica (Ciamician, 1880) x
Hebella brochii (Hadzi, 1913) x
Hebella scandens (Bale, 1888) x
 
 Scandia gigas (Pieper, 1884) x
 
 Famiglia Kirchenpaueriidae 
 
 Kirchenpaueria pinnata (Linnaeus, 1758) x
 
 Ventromma halecioides (Alder, 1859) x
 
 Famiglia Lafoeidae 
 
 Acryptolaria conferta (Allman, 1877) x
 
 Filellum serpens (Hassall, 1848) x
 
 Filellum serratum (Clarke, 1879) x
 
 Lafoea dumosa (Fleming, 1820)
Zygophylax sp. (Boero 6 Fresi, 1986) (++) x
Famiglia Laodiceidae 
 
 Laodicea undulata (Forbes & Goodsir, 1851) x
 
 Famiglia Lovenellidae 
 
 Campalecium medusiferum Torrey, 1902 x
 
 Eucheilota paradoxica Mayer, 1900 
 
 Hydranthea aloysii (Zoja, 1893) 
 
 Hydranthea margarica (Hincks, 1862) x
 
 Famiglia Malagazziidae 
 
 Octophialucium funerarium (Quoy & Gaimard, 1827) 
 
 Famiglia Melicertidae 
 
 Orchistomella graeffei (Neppi & Stiasny, 1911) 
 
 Famiglia Mitrocomidae 
 
 Mitrocoma annae Haeckel, 1864 x
 
 Mitrocomella brownei (Kramp, 1930) 
 
 Famiglia Phialellidae 
 
 Phialella quadrata (Forbes, 1848) x
 
 Famiglia Plumulariidae 
 
 Monotheca obliqua (Johnston, 1847) x
 
 Nemertesia antennina (Linnaeus, 1758) x
 
 Nemertesia ramosa (Lamarck, 1816) 
 
 Nemertesia tetrasticha (Meneghini, 1845)
Nemertesia ventriculiformis (Marktanner-Turneretscher, 1890) (Boero & Fresi, 1986) (++) x
 
 Plumularia setacea (Linnaeus, 1758) x
 
 Famiglia Sertulariidae 
 
 Dynamena disticha (Bosc, 1802) x
 
 Salacia desmoides (Torrey, 1902) x
 
 Sertularella crassicaulis (Heller, 1868) x
 
 Sertularella ellisii (Deshayes & Milne-Edwards, 1836) x
 
 Sertularella gayi (Lamouroux, 1821) 
 
 Sertularella mediterranea Hartlaub, 1901 
 
 Sertularella polyzonias (Linnaeus, 1758) x
 
 Sertularia distans (Lamouroux, 1816) 
 
 Sertularia perpusilla Stechow, 1919 x
 
 Famiglia Syntheciidae 
 
 Synthecium evansi (Ellis & Solander, 1786) x
 
 Famiglia Tiarannidae 
 
 Krampella dubia Russell, 1957 
 
 Modeeria rotunda (Quoy & Gaimard, 1827) x
 
 Famiglia Tiaropsidae 
 
 Tiaropsidium mediterraneum (Metschnikoff, 1886) 
 
 Ordine Proboscoida 
 
 Famiglia Campanulariidae 
 
 Campanularia hincksi Alder, 1856 x
 
 Campanularia volubilis (Linnaeus, 1758) 
 
 Clytia gracilis (M. Sars, 1850)
Clytia gravieri (Billard, 1904) (Sarà et al., 1978) (++) x
Clytia hemisphaerica (Linnaeus, 1767) x
 
 Clytia linearis (Thornely, 1899) x
 
 Clytia mccradyi (Brooks, 1888)
 
 Clytia noliformis auct. (McCrady, 1859) x
 
 Clytia paulensis (Vanhöffen, 1910) x
 
 Clytia viridicans (Leuckart, 1856) 
 
 Gastroblasta raffaelei Lang, 1886 x
 
 Gonothyraea loveni (Allman, 1859) 
 
 Hartlaubella gelatinosa (Pallas, 1766)
 
 Laomedea angulata Hincks, 1861 
 
 Laomedea calceolifera (Hincks, 1871) x
 
 Laomedea flexuosa Alder, 1857 
 
 Obelia bidentata Clarke, 1875 x
 
 Obelia dichotoma (Linnaeus, 1758) x
 
 Obelia geniculata (Linnaeus, 1758) x
 
 Orthopyxis asymmetrica Stechow, 1919 
 
 Orthopyxis crenata (Hartlaub, 1901)  (sin. Orthopyxis everta (Clarke, 1877) (Boero & Fresi, 1986) x
 
 Orthopyxis integra (Macgillivray, 1842) x
 
 Pseudoclytia pentata (Mayer, 1900) 
 
 Sottoclasse Limnomedusae 
 
 Famiglia Olindiidae 
 
 Gonionemus vertens A. Agassiz, 1862
 
 Olindias phosphorica (Delle Chiaje, 1841) 
 
 Scolionema suvaensis (Agassiz & Mayer, 1899) 
 
 Ordine Cystonectae  
Famiglia Physaliidae
 
 Physalia physalis (Linné, 1758) 
 
 Famiglia Rhizophysidae 
 
 Rhizophysa filiformis (Forskål, 1775) 
 
 Ordine Physonectae 
 
 Famiglia Apolemiidae 
 
 Apolemia uvaria (Lesueur, 1815) 
 
 Famiglia Agalmidae 
 
 Agalma elegans (Sars, 1846) Fewkes, 1880 
 
 Agalma okeni Eschscholtz, 1825 
 
 Cordagalma cordiformis Totton, 1932 
 
 Halistemma rubrum (Vogt, 1852) 
 
 Nanomia bijuga (delle Chiaje, 1841) 
 
 Athorybia formosa Fewkes, 1882 
 
 Athorybia rosacea (Forskal, 1775) 
 
 Famiglia Physophoridae 
 
 Physophora hydrostatica Forskål, 1775   
Famiglia Forskaliidae
 
 Forskalia asymmetrica Pugh 2003 
 
 Forskalia contorta (Milne Edwards 1841) 
 
 Forskalia edwardsi Kölliker, 1853 
 
 Forskalia formosa Keferstein & Ehlers, 1860 
 
 Forskalia leuckarti Bedot, 1893 
 
 Ordine Calycophoridae 
 
 Famiglia Prayidae
 
 Rosacea cymbiformis (Delle Chiaje, 1822) 
 
 Rosacea plicata sensu Bigelow, 1911 
 
 Rosacea villafrancae Carré, 1969 
 
 Prayola tottoni Carré, 1969 
 
 Lilyopsis rosea Chun, 1885 
 
 Desmophyes annectens Haeckel, 1888
 
 Famiglia Hippopodiidae 
 
 Hippopodius hippopus (Forskål, 1776) 
 
 Vogtia glabra Bigelow, 1918 
 
 Vogtia pentacantha Kölliker, 1853 
 
 Vogtia serrata (Moser, 1925) 
 
 Vogtia spinosa Keferstein & Ehlers, 1861 
 
 Famiglia Diphyidae 
 
 Sulculeolaria biloba (M. Sars, 1846) 
 
 Sulculeolaria chuni (Lens & van Riemsdijk, 1908) 
 
 Sulculeolaria quadrivalvis Blainville, 1834 
 
 Sulculeolaria turgida (Gegenbaur, 1853) 
 
 Diphyes dispar Chamisso & Eysenhardt, 1821 
 
 Lensia campanella (Moser, 1925) 
 
 Lensia conoidea (Keferstein & Ehlers, 1860) 
 
 Lensia fowleri (Bigelow, 1911) 
 
 Lensia hotspur Totton, 1941 
 
 Lensia meteori (Leloup, 1934) 
 
 Lensia multicristata (Moser, 1925) 
 
 Lensia subtilis (Chun, 1886) 
 
 Lensia subtiloides (Lens & Van Riemsdijk, 1908) 
 
 Muggiaea atlantica Cunningham, 1892 
 
 Muggiaea kochi (Will, 1844) 
 
 Chelophyes appendiculata (Eschscholtz, 1829) 
 
 Eudoxoides spiralis (Bigelow, 1911) 
 
 Famiglia Clausophyidae 
 
 Clausophyes ovata (Keferstein & Ehlers, 1860) 
 
 Famiglia Sphaeronectidae 
 
 Sphaeronectes bougisi Carré D., 1968 
 
 Sphaeronectes fragilis Carré C., 1968 
 
 Sphaeronectes gamulini Carré C., 1966 
 
 Sphaeronectes gracilis (Claus, 1873, 1874) 
 
 Sphaeronectes irregularis (Claus, 1873) 
 
 Famiglia Abylidae 
 
 Abylopsis eschscholtzi (Huxley, 1859) 
 
 Abylopsis tetragona (Otto, 1823)
 
 Bassia bassensis Quoy & Gaimard, 1833 (1834) 
 
 Enneagonum hyalinum Quoy & Gaimard, 1827 
 
 Classe Automedusa 
 
 Sottoclasse Actinulidae 
 
 Famiglia Halammohydridae 
 
 Halammohydra octopodides Remane, 1927 
 
 Halammohydra schulzei Remane, 1927
 
 Sottoclasse Narcomedusae 
 
 Famiglia Aeginidae 
 
 Solmundella bitentaculata (Quoy & Gaimard, 1833) 
 
 Famiglia Cuninidae 
 
 Cunina globosa Eschscholtz, 1829 
 
 Cunina octonaria McCrady, 1859 
 
 Solmissus albescens (Gegenbaur, 1857) 
 
 Famiglia Solmarisidae 
 
 Pegantha mollicina (Forskäl, 1775) 
 
 Pegantha rubiginosa (Kölliker, 1853)
 
 Solmaris flavescens (Kölliker, 1853) 
 
 Solmaris leucostyla (Will, 1844) 
 
 Solmaris solmaris (Gegenbaur, 1857) 
 
 Sottoclasse Trachymedusae 
 
 Famiglia Geryoniidae 
 
 Geryonia proboscidalis (Forskål, 1775) 
 
 Liriope tetraphylla (Chamisso & Eysenhardt, 1821) 
 
 Famiglia Halicreatidae 
 
 Haliscera conica Vanhöffen, 1902 
 
 Famiglia Ptychogastriidae 
 
 Ptychogastria asteroides (Haeckel, 1879) 
 
 Famiglia Rhopalonematidae 
 
 Aglaura hemistoma Péron & Lesueur, 1810 
 
 Amphogona pusilla Hartlaub, 1909 
 
 Arctapodema ampla (Vanhöffen, 1902) 
 
 Persa incolorata McCrady, 1859 
 
 Rhopalonema funerarium Vanhöffen, 1902 
 
 Rhopalonema velatum Gegenbaur, 1857 
 
 Sminthea eurygaster Gegenbaur, 1857
(==) organismi presenti nella lista SIBM ma non segnalati nel Mar Ligure e segnalati a Portofino da Bavaestrello
x organismi presenti con certezza a Portofino (Bavestrello)
(++) organismi non presenti nella lista SIBM ma osservati a Portofino