Molluschi gasteropodi prosobranchi cenogasteropodi
L'elenco sistematico seguente è stato realizzato utilizzando dati relativi ad osservazioni effettuate da diversi ricercatori nel Mar Ligure, nell'arco di molti anni. E' tratto da un lavoro di sintesi realizzato da Oliverio et al. per la Società Italiana di Biologia Marina. Nell'Area Marina Protetta si possono incontrare alcuni di questi organismi. Di alcune delle specie elencate è possibile visionare la scheda.
SUPERORDINE CAENOGASTROPODA
 
 Ordine NEOTAENIOGLOSSA
 
 Sottordine DISCOPODA
 
 Superfamiglia CERITHIOIDEA
 
 Famiglia CERITHIIDAE
 
 Cerithium alucaster (Brocchi, 1814) 
 
 Cerithium lividulum Risso, 1826 
 
 Cerithium vulgatum Bruguière, 1792 
 
 Bittium jadertinum (Brusina, 1865) 
 
 Bittium lacteum lacteum (Philippi, 1836) 
 
 Bittium latreillii (Payraudeau, 1826)
 
 Bittium reticulatum (Da Costa, 1778) 
 
 Cerithidium submamillatum (De Rayneval & Ponzi, 1854) 
 
 Famiglia FOSSARIIDAE
 
 Fossarus ambiguus (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia TURRITELLIDAE
 
 Turritella communis Risso, 1826 
 
 Turritella turbona Monterosato, 1877 
 
 Famiglia SILIQUARIIDAE
 
 Tenagodus obtusus (Schumacher, 1817) 
 
 Petalopoma elisabettae Schiaparelli, 2002 
 
 LITTORINOIDEA
 
 Famiglia LITTORINIDAE
 
 Littorina (Melaraphe ) neritoides (Linnaeus, 1758) 
 
 CINGULOPSOIDEA
 
 Famiglia CINGULOPSIDAE
 
 Eatonina cossurae (Calcara, 1841) 
 
 Eatonina fulgida (J. Adams, 1797) 
 
 Eatonina ochroleuca (Brusina, 1869) 
 
 Eatonina pumila (Monterosato, 1884) 
 
 Tubbreva micrometrica (Aradas & Benoit, 1876) 
 
 Famiglia ANABATHRIDAE
 
 Nodulus contortus (Jeffreys, 1856) 
 
 Pisinna glabrata (von Muehlfeldt, 1824) 
 
 Famiglia BARLEEIDAE
 
 Barleeia unifasciata (Montagu, 1803) 
 
 RISSOOIDEA
 
 Famiglia RISSOIDAE
 
 Rissoa auriscalpium (Linnaeus, 1758) 
 
 Rissoa guerinii Récluz, 1843 
 
 Rissoa labiosa (Montagu, 1803) 
 
 Rissoa lia (Monterosato, 1884) 
 
 Rissoa monodonta Philippi, 1836 
 
 Rissoa similis Scacchi, 1836 
 
 Rissoa variabilis (von Muehlfeldt, 1824) 
 
 Rissoa ventricosa Desmarest, 1814 
 
 Rissoa violacea Desmarest, 1814
 
 Alvania beani (Hanley in Thorpe, 1844) 
 
 Alvania beniamina (Monterosato, 1884) 
 
 Alvania cancellata (Da Costa, 1778)
 
 Alvania carinata (Da Costa, 1778) 
 
 Alvania cimex (Linnaeus, 1758) 
 
 Alvania cimicoides (Forbes, 1844) 
 
 Alvania dipacoi Giusti & Nofroni, 1989 
 
 Alvania discors (Allan, 1818) 
 
 Alvania elegantissima (Monterosato, 1874) 
 
 Alvania geryonia (Nardo, 1847)
 
 Alvania hirta Monterosato, 1884 
 
 Alvania lactea (Michaud, 1832) 
 
 Alvania lanciae (Calcara, 1841)
 
 Alvania lineata Risso, 1826
 
 Alvania litoralis (F. Nordsieck, 1972) 
 
 Alvania lucinae Oberling, 1970 
 
 Alvania mamillata Risso, 1826 
 
 Alvania punctura (Montagu, 1803) 
 
 Alvania rudis (Philippi, 1844) 
 
 Alvania scabra (Philippi, 1844) 
 
 Alvania semistriata (Montagu, 1808) 
 
 Alvania simulans Locard, 1886 
 
 Alvania subcrenulata (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1884) 
 
 Alvania subsoluta (Aradas, 1847) 
 
 Alvania tenera (Philippi, 1844) 
 
 Alvania testae (Aradas & Maggiore, 1844) 
 
 Alvania tomentosa Pallary, 1920 
 
 Alvania zetlandica (Montagu, 1815) 
 
 Alvania zylensis Gofas & Warén, 1982 
 
 Alvania elisae Margelli, 2001 
 
 Benthonella tenella (Jeffreys, 1869) 
 
 Manzonia crassa (Kanmacher, 1798) 
 
 Obtusella intersecta (S.W. Wood, 1857) 
 
 Obtusella macilenta (Monterosato, 1880) 
 
 Onoba dimassai Nofroni & Giusti, 1990 
 
 Onoba gianninii (F. Nordsieck, 1974) 
 
 Onoba oliverioi Smriglio & Mariottini, 2000 
 
 Peringiella denticulata Ponder, 1985 
 
 Peringiella elegans (Locard, 1892) 
 
 Botryphallus epidauricus (Brusina, 1866) 
 
 Pusillina diversa (F. Nordsieck, 1972) 
 
 Pusillina inconspicua (Alder, 1844) 
 
 Pusillina lineolata (Michaud, 1832) 
 
 Pusillina munda (Monterosato, 1884) 
 
 Pusillina philippi (Aradas & Maggiore, 1844) 
 
 Pusillina radiata (Philippi, 1836)
 
 Setia amabilis (Locard, 1886) 
 
 Setia ambigua (Brugnone, 1873) 
 
 Setia antipolitana (van der Linden & Wagner, 1987) 
 
 Setia fusca (Philippi, 1841) 
 
 Setia maculata (Monterosato, 1869) 
 
 Setia slikorum (Verduin, 1984) 
 
 Setia turriculata Monterosato, 1884 
 
 Rissoina bruguieri (Payraudeau, 1826) 
 
 Rissoina spirata (G.B. Sowerby I, 1825) 
 
 Famiglia HYDROBIIDAE
 
 Hydrobia acuta (Draparnaud, 1805) 
 
 Ecrobia ventrosa (Montagu, 1803 
 
 Heleobia stagnorum (Gmelin, 1791) 
 
 Famiglia TRUNCATELLIDAE
 
 Truncatella subcylindrica Linnaeus, 1758 
 
 Famiglia ASSIMINEIDAE
 
 Paludinella littorina (Delle Chiaje, 1828) 
 
 Paludinella sicana (Brugnone, 1876) 
 
 Famiglia IRAVADIIDAE
 
 Ceratia proxima (Forbes & Hanley, 1850) 
 
 Hyala vitrea (Montagu, 1803) 
 
 Famiglia ELACHISINIDAE
Laeviphitus verduini van Aartsen, Bogi & Giusti, 1989 
 
 Famiglia TORNIDAE
Tornus subcarinatus (Montagu, 1803)
Famiglia CAECIDAE
 
 Caecum auriculatum De Folin, 1868 
 
 Caecum clarkii Carpenter, 1858 
 
 Caecum subannulatum De Folin, 1870 
 
 Caecum trachea (Montagu, 1803) 
 
 Parastrophia asturiana De Folin, 1870 
 
 Famiglia ADEORBIDAE
 
 Circulus striatus (Philippi, 1836) 
 
 Circulus tricarinatus (Wood, 1848) 
 
 Cyclostremiscus dariae Liuzzi & Stolfa-Zucchi, 1979 
 
 Skeneoides exilissima (Philippi, 1844) 
 
 Skeneoides jeffreysi (Monterosato, 1872) 
 
 Famiglia VANIKORIDAE
 
 Megalomphalus azonus (Brusina, 1865
Famiglia APORRHAIDAE
 Aporrhais pespelecani (Linnaeus, 1758) 
 
 Aporrhais serresianus (Michaud, 1828) 
 
 Famiglia CALYPTRAEIDAE
 
 Calyptraea chinensis (Linnaeus, 1758) 
 
 Crepidula unguiformis Lamarck, 1822 
 
 Famiglia CAPULIDAE
 
 Capulus ungaricus (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia VERMETIDAE
 
 Vermetus (Vermetus ) triquetrus Ant. Bivona, 1832 
 
 Vermetus (Thylaeodus ) granulatus (Gravenhorst, 1831) (==)
 
 Petaloconchus (Macrophragma ) glomeratus (Linnaeus, 1758) 
 
 Serpulorbis arenaria (Linnaeus, 1767) 
 
 Famiglia CYPRAEIDAE
 
 Luria lurida (Linnaeus, 1758) 
 
 Zonaria pyrum (Gmelin, 1791) 
 
 Famiglia OVULIDAE
 
 Aperiovula adriatica (G.B. Sowerby I, 1828) 
 
 Neosimnia spelta (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia TRIVIIDAE
 
 Trivia arctica (Pulteney, 1789) 
 
 Trivia pulex (Solander in J.E. Gray, 1828) 
 
 Erato voluta (Montagu, 1803) 
Famiglia LAMELLARIIDAE
 Lamellaria latens (O.F. Müller, 1776) 
 
 Lamellaria perspicua (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia NATICIDAE
 
 Natica (Natica ) dillwynii Payraudeau, 1826 
 
 Natica (Naticarius ) hebraea (Martyn, 1784) 
 
 Natica (Naticarius ) stercusmuscarum (Gmelin, 1791) 
 
 Polinices catena (Da Costa, 1778) 
 
 Polinices fusca (Blainville, 1825) 
 
 Polinices guillemini (Payraudeau, 1826) 
 
 Polinices macilenta (Philippi, 1844) 
 
 Polinices nitida (Donovan, 1804) 
 
 Neverita josephinia Risso, 1826 
 
 Payraudeautia intricata (Donovan, 1804) 
 
 Famiglia CASSIDAE
 
 Galeodea echinophora (Linnaeus, 1758) 
 
 Galeodea rugosa (Linnaeus, 1771) 
 
 Phalium granulatum (Born, 1778) 
 
 Phalium saburon (Bruguière, 1792) 
 
 Famiglia TONNIDAE
 
 Tonna galea (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia RANELLIDAE
 
 Ranella olearia (Linnaeus, 1758) 
 
 Cymatium (Monoplex ) corrugatum corrugatum (Lamarck, 1816) 
 
 Cymatium (Monoplex ) parthenopeum parthenopeum (Salis Marschlins, 1793) 
 
 Cabestana cutacea cutacea (Linnaeus, 1767) 
 
 HETEROPODA
 
 Famiglia ATLANTIDAE
 
 Atlanta brunnea J. E. Gray, 1850 
 
 Atlanta lesueurii Souleyet, 1852 ? 
 
 Atlanta peronii Lesueur, 1817 
 
 Atlanta quoyana Smith, 1888 
 
 Atlanta rosea Eydoux & Souleyet, 1852 ? 
 
 Oxygyrus keraudrenii (Lesueur, 1817) X X X X X X X X ?
 
 Famiglia CARINARIIDAE
 
 Carinaria lamarckii Peron & Lesueur, 1810 ? (//)
 
 Famiglia PTEROTRACHEIDAE 
 
 Firoloida desmarestia Leuseur, 1817 
 
 Pterotrachea coronata Forskål, 1776 
 
 Pterotrachea frederica (Lesueur & Peron, 1817) 
 
 Pterotrachea hippocampus Philippi, 1836 
 
 Pterotrachea minuta Bonnevie, 1920 
 
 PTENOGLOSSA
 
 Superfamiglia TRIPHOROIDEA
 
 Famiglia CERITHIOPSIDAE
 
 Cerithiopsis barleei Jeffreys, 1867 
 
 Cerithiopsis diadema Monterosato, 1874 
 
 Cerithiopsis fayalensis Watson, 1886 
 
 Cerithiopsis jeffreysi Watson, 1885 
 
 Cerithiopsis minima (Brusina, 1865)
 
 Cerithiopsis nana Jeffreys, 1867
 
 Cerithiopsis scalaris Locard, 1892 ex Monterosato ms 
 
 Cerithiopsis tubercularis (Montagu, 1803) 
 
 Dizoniopsis bilineata (Hoernes, 1848) 
 
 Seila trilineata (Philippi, 1836) 
Famiglia TRIPHORIDAE
 Cheirodonta pallescens (Jeffreys, 1867) 
 
 Marshallora adversa (Montagu, 1803)
 
 Monophorus erythrosoma (Bouchet & Guillemot, 1978) 
 
 Monophorus perversus (Linnaeus, 1758) 
 
 Metaxia metaxa (Delle Chiaje, 1828) 
 
 JANTHINOIDEA
 
 Famiglia JANTHINIDAE
 
 Janthina janthina (Linnaeus, 1758) 
 
 Janthina pallida Thompson, 1840 X
 
 Janthina prolongata Blainville, 1822 
 
 Famiglia ACLIDIDAE
 
 Aclis ascaris (Turton, 1819) 
 
 Aclis attenuans Jeffreys, 1883 (==)
 
 Aclis minor (Brown, 1827) 
 
 Famiglia EPITONIIDAE
 
 Epitonium aculeatum (Allan, 1818) 
 
 Epitonium algerianum (Weinkauff, 1866) 
 
 Epitonium clathratulum (Kanmacher, 1798) 
 
 Epitonium commune (Lamarck., 1822) 
 
 Epitonium linctum (De Boury & Monterosato, 1890) (==)
 
 Epitonium tiberii (De Boury, 1890) (==)
 
 Epitonium turtoni (Turton, 1819)
 
 Acirsa subdecussata (Cantraine, 1835) 
 
 Gyroscala lamellosa (Lamarck, 1822) 
Famiglia EULIMIDAE
 Eulima bilineata Alder, 1848 
 
 Eulima glabra (Da Costa, 1778) 
 
 Eulima leptozona Dautzenberg & P. Fischer, 1896 
 
 Curveulima devians (Monterosato,1884) 
 
 Haliella stenostoma (Jeffreys, 1858) 
 
 Melanella alba (Da Costa, 1778) 
 
 Melanella boscii (Payraudeau, 1827) 
 
 Melanella microsculpta Bouchet & Warén, 1986 (==)
 
 Melanella petitiana (Brusina, 1869) 
 
 Melanella polita (Linnaeus, 1758) 
 
 Parvioris ibizenica (Nordsieck, 1968) 
 
 Sabinella piriformis Brugnone, 1873 
 
 Sticteulima jeffreysiana (Brusina, 1869) 
 
 Vitreolina curva (Monterosato, 1874) 
 
 Vitreolina incurva (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1883) 
 
 Vitreolina perminima (Jeffreys, 1883) 
 
 Vitreolina philippi (Rayneval & Ponzi, 1854)
 
 NEOGASTROPODA
 
 MURICOIDEA
 
 Famiglia MURICIDAE
 
 Bolinus brandaris (Linnaeus, 1758) 
 
 Dermomurex scalaroides (Blainville, 1829) 
 
 Hadriania oretea (De Gregorio, 1885) 
 
 Hexaplex trunculus (Linnaeus, 1758) 
 
 Muricopsis aradasii (Poirier, 1883) 
 
 Muricopsis cristata (Brocchi, 1814) 
 
 Ocenebra erinaceus (Linnaeus, 1758) 
 
 Ocinebrina aciculata (Lamarck, 1822) 
 
 Ocinebrina edwardsii (Payraudeau, 1826) 
 
 Ocinebrina helleri (Brusina, 1865)
 
 Trophonopsis barvicensis (Johnston, 1825) 
 
 Trophonopsis muricatus (Montagu, 1803) 
 
 Pagodula echinata (Kiener, 1840) 
 
 Typhinellus labiatus (De Cristofori & Jan, 1832) 
 
 Stramonita haemastoma (Linnaeus, 1766) 
 
 Coralliophila brevis (Blainville, 1832)
 
 Coralliophila meyendorffii (Calcara, 1845) 
 
 Coralliophila squamosa (Bivona, 1838) 
 
 Babelomurex benoiti (Tiberi, 1855) 
 
 Babelomurex cariniferus (G.B. Sowerby, 1834) 
 
 Famiglia BUCCINIDAE
 
 Buccinulum corneum (Linnaeus, 1758) 
 
 Chauvetia brunnea (Donovan, 1804) 
 
 Chauvetia lefebvrei (Maravigna, 1840) 
 
 Chauvetia mamillata (Risso, 1826) 
 
 Colubraria reticulata (Blainville, 1826) 
 
 Engina leucozona (Philippi, 1843) 
 
 Pisania striata (Gmelin, 1791) 
 
 Pollia dorbignyi (Payraudeau, 1826) 
 
 Pollia scabra Locard, 1886 
 
 Pollia scacchiana (Philippi, 1844) 
 
 Famiglia NASSARIIDAE
 
 Nassarius (Gussonea) corniculus (Olivi, 1792) 
 
 Nassarius (Hima ) incrassatus (Stroem, 1768)
 
 Nassarius (Hima ) pygmaeus (Lamarck, 1822) 
 
 Nassarius (Hinia ) nitidus Jeffreys, 1867) 
 
 Nassarius (Sphaeronassa ) mutabilis (Linnaeus, 1758) 
 
 Nassarius (Telasco ) cuvierii (Payraudeau, 1826) 
 
 Nassarius (Telasco) unifasciatus (Kiener, 1835) 
 
 Nassarius (Uzita ) lima (Dillwin, 1817)
 
 Cyclope (Cyclope ) neritea (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia FASCIOLARIIDAE
 
 Fasciolaria lignaria (Linnaeus, 1758) 
 
 Fusinus (Fusinus ) pulchellus (Philippi, 1844) 
 
 Fusinus (Fusinus ) sanctaeluciae (Von Salis, 1793) 
 
 Fusinus (Barbarofusus ) rudis (Philippi, 1844) 
 
 Fusinus (Aptyxis ) syracusanus (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia COLUMBELLIDAE
 
 Columbella rustica (Linnaeus, 1758) 
 
 Amphissa acutocostata (Philippi, 1844) 
 
 Mitrella coccinea (Philippi, 1836) 
 
 Mitrella gervillii (Payraudeau, 1826) 
 
 Mitrella minor (Scacchi, 1836) 
 
 Mitrella pallaryi (Dautzenberg, 1927) 1 
 
 Mitrella scripta (Linnaeus, 1758) 
 
 Famiglia MITRIDAE
 
 Mitra cornicula (Linnaeus, 1758) 
 
 Mitra cornea Lamarck, 1811 
 
 Mitra zonata Marryat, 1818
 
 Famiglia COSTELLARIIDAE
 
 Vexillum (Pusia ) ebenus (Lamarck, 1811) 
 
 Vexillum (Pusia ) savignyi (Payraudeau, 1826) 
 
 Vexillum (Pusia ) tricolor (Gmelin, 1791) 
 
 Famiglia MARGINELLIDAE
 
 Gibberula miliaria (Linnaeus, 1758) 
 
 Gibberula philippii (Monterosato, 1878) 
 
 Volvarina mitrella (Risso, 1826) 
Famiglia CYSTISCIDAE
 Granulina clandestina (Brocchi, 1814) (++)
 
 Granulina marginata (Bivona, 1832) 
 
 Granulina occulta (Monterosato, 1869) (==)
 
 CONOIDEA
 
 Famiglia TURRIDAE
 
 Haedropleura septangularis (Montagu, 1803) 
 
 Haedropleura secalina (Philippi, 1844) 
 
 Famiglia CONIDAE
 
 Bela brachystoma (Philippi, 1844) 
 
 Bela fuscata (Deshayes, 1835) 
 
 Bela laevigata (Philippi, 1836) 
 
 Bela menkhorsti van Aartsen, 1988 
 
 Bela nebula (Montagu, 1803) 
 
 Clathromangelia quadrillum (Dujardin, 1837) 
 
 Comarmondia gracilis (Montagu, 1803) 
 
 Conus mediterraneus Hwass in Bruguière, 1792 
 
 Drilliola emendata (Monterosato, 1872) 
 
 Leufroyia concinna (Scacchi, 1836) 
 
 Leufroyia leufroyi (Michaud, 1828) 
 
 Mangelia attenuata (Montagu, 1803) 
 
 Mangelia coarctata (Forbes, 1840) 
 
 Mangelia farina (Nordsieck, 1977) 
 
 Mangelia multilineolata (Deshayes, 1835) 
 
 Mangelia scabrida Monterosato, 1890 
 
 Mangelia stossiciana Brusina, 1840 
 
 Mangelia taeniata (Deshayes, 1835) 
 
 Mangelia tenuicostata (Brugnone, 1868) 
 
 Mangelia unifasciata (Deshayes, 1835) 
 
 Mangelia vauquelini (Payraudeau, 1826)
 
 Microdrillia loprestiana (Calcara, 1841) 
 
 Raphitoma aequalis (Jeffreys, 1867) 
 
 Raphitoma echinata (Brocchi, 1814)
 
 Raphitoma linearis (Montagu, 1803) 
 
 Raphitoma pseudohystrix (Sykes, 1906) 
 
 Smithiella costulata (Blainville, 1829) 
 
 Smithiella smithi (Forbes, 1840) 
 
 Taranis moerchi (Malm, 1863) 
 
 Teretia teres (Reeve, 1844) 
 
 
 (==) non segnalato nella lista SIBM per la Liguria ma osservato a Portofino da Cattaneo Vietti e 
 
 Schiaparelli 
 (//) dubbia presenza nel Mar Ligure secondo la lista SIBM ma osservata e fotografata a Portofino
 
 (++) specie non presente nella lista SIBM ma presente a Portofino